Itron Varia Breizh, skoaz da vro! Fest erbedenner, fest a vo!
Dare’ ar foenn; piv a falc’ho? Dare’ an ed; piv a vedo?
Ar foenn, an ed, piv o fako? Ar roue gav’ gantañ ‘raio.
Dont a ray a-benn ur gaouad Gant ur falc’h arc’hant da falc’hat.
Gant ur falc’h arc’hant er bro-ni, Ha gant ur falz aour da vediñ.
Mar plije gant ar C’hallaoued Daoust hag int mank ar Vretoned?
Mar plije gant ‘n Aotrou roue Daoust hag-eñ eo den pe Zoue?
Skrignañ ‘ra bleizi Breizh-Izel O klevet embann ar brezel
O klevet ar youc’h, e yudont Gant c’hwezh ar C’hallaoued e reont
En heñchoù, e-berr a welour O redek ar gwad evel dour
Ken yey ruz-glaou brusk an houidi Hag ar wazi gwenn o neuiñ
Muioc’h a dammoù goaf, e sklent, Eget skoultroù goude barr-went;
Ha muioc’h a bennoù-marv, Eget e karnelioù ar vro
Paotred Bro-C’hall ‘lec’h ma kouezhint Betek deiz ar varn e c’hourve’int
Betek deiz ar varn hag ar fust, Gant an Trubard a ren ar rustl
An diveradur eus ar gwez ‘Ray dour benniget war e vez!
[Monte-Cristo is far from Brittany, and to-day almost nobody here understands Britton. Yet Monte-Cristans made theirs a crude translation of this song when hearing that Richelieu endvisaged to invade their country. In the end, after the costly siege of La Rochelle, King Louis XIII wisely decided that, being neither French nor Protestant, those ‘wild’ Monte-Cristans were not worth the effort. A local tradition tells that D’Artagan and a handful of Musketeers had been sent by the King to scout incognito. and that they were so charmed by the country, its inhabitants and its way of life that they made deceitful reports of a bleak, grim wretched statelet populated by savages with all known diseases and some. Besides, as veteran soldiers with a personal experience of ‘unconventional operations’, they may have fully appreciated the Monte-Cristan potential for endless desultory guerilla.]