Гісторыя Беларусі - За што ваяваў Станіслаў Булак-Балаховіч | Текст песни

• Тексты песен
• Гісторыя Беларусі
• За што ваяваў Станіслаў Булак-Балаховіч

За што ваяваў Станіслаў Булак-Булаховіч? История Беларуси в вопросах и ответах.

https://vk.com/volatvydannie

Яшчэ пры жыцці генерал Станіслаў Булак-Балаховіч (1883-1939) стаў легендай. Яго, абаронцу сялянскіх інтарэсаў, ужо ў маладыя гады называлі «бацькам». Як сведамы антыкамуніст С.Булак-Балаховіч ваяваў у арміях розных дзяржаваў. Ён узначальваў корпус генерала Юдзеніча ў 1919 годзе. Яго Беларускі аддзел удзельнічаў у баях супроць Палескай групы Чырвонай арміі пад час расейска-польскай вайны. А калі ў Рызе пачалася ганебная польска-расейская змова супраць Беларусі, генерал зрабіў свой выбар. Яго армія ў верасні 1920 года пачала сваю вайну (якую можна назваць беларуска-расейскай), за вызваленне Беларусі ад бальшавікоў.

Ягоныя сілы на пачатку наступлення налічвалі блізу 20 тысяч шабляў і штыхоў. А ў сярэдзіне лістапада, як сведчыў на З'ездзе Случчыны стрыечны брат генерала Язэп Балаховіч, у войску было ўжо каля 60 тысяч чалавек.

6 лістапада 1920 года балахоўцы перайшлі ў наступ па абодвух берагах Прыпяці. 8 лістапада ўзялі Петрыкаў, выбіўшы з горада часціны 10-й дывізіі чырвоных. Цэнтрам ваеннай і палітычнай дзейнасці С.Булак-Балаховіча стаў Мазыр, адбіты ў бальшавікоў 10 лістапада. У гэты ж дзень балахоўцы вызвалілі Каленкавічы (цяпер Калінкавічы). Далей беларуская армія працягвала наступаць на Оўруч і Чарнобыль, а левым крылом - на Рэчыцу, якую жаўнеры Балаховіча занялі раніцою 17 лістапада.

С.Булак-Балаховіч не толькі ваяваў, ён спрабаваў увасобіць у жыццё ідэю беларускай дзяржаўнасці. Пры канцы верасня 1920 года ўзнік Беларускі Палітычны Камітэт на чале з Вячаславам Адамовічам-старэйшым. Гэты камітэт звярнуўся да генерала з лістом, у якім выказаў упэўненасць, што яго «армія прынясе Беларусі сапраўдную вольнасць і магчымасць стварэння свайго дзяржаўнага быту». Заняўшы Мазыр, С.Булак-Балаховіч абвясціў сябе «начальнікам Беларускай Дзяржавы». Цывільную ўладу перадаў сябрам Беларускага Палітычнага Камітэта, якія прыбылі з Варшавы ў Мазыр. Былі нават выдадзеныя паштовыя маркі. На месцы спрабавалі ўтварыць органы самакіравання.

Але цывільная праца працягвалася вельмі нядоўга. У ходзе ваенных дзеянняў настаў пералом. Разгром у Крыме галоўных сілаў генерала Ўрангеля дазволіў камандаванню Чырвонай арміі перакінуць у Беларусь значныя падмацаванні. Пад іх націскам пачаўся адыход войска Булак-Балаховіча. 2-я пяхотная дывізія нашых жаўнераў упарта абараняла Мазыр, але 20 лістапада 1920 года вымушана была пакінуць горад. Нягледзячы на вялікія страты, асноўная частка беларускай арміі прабралася праз заслоны 33-й кубанскай казацкай дывізіі, амаль знішчыўшы яе, і 24 лістапада фарсіравала раку Пціч. 26 лістапада рэшткі войска генерала Булак-Балаховіча выйшлі праз Жыткавічы на польскі бок і былі раззброеныя.

У наступныя гады генерал працягваў барацьбу з бальшавікамі, фармаваў партызанскія аддзелы і накіроўваў іх на тэрыторыю Савецкай Беларусі. Да канца жыцця ён заставаўся на антыкамуністычных і антыфашысцкіх пазіцыях. Загінуў Станіслаў Булак-Булаховіч у верасні 1939 года, пад час абароны Варшавы ад нямецкіх захопнікаў.

Крыніца: 150 пытанняў і адказаў з гісторыі Беларусі. Менск, 1999. Складанне: Іван Саверчанка, Зьміцер Санько
1-е выданьне: 100 пытанняў і адказаў з гісторыі Беларусі. Менск, Звязда, 1993.

Гісторыя Беларусі еще тексты